Od 1 lipca b.r. wchodzi w życie tzw. ustawa śmieciowa. Zgodnie z intencją ustawodawcy wprowadzane zmiany w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi mają przede wszystkim za zadanie zahamowanie pozbywania się śmieci w sposób niekontrolowany jak również przekonanie mieszkańców do segregacji odpadów. Zgodnie z ustawą, od 1 lipca 2013 roku odpowiedzialność za zarządzanie odpadami komunalnymi przejmą gminy i to one będą wyłącznie odpowiedzialne za zapewnienie mieszkańcom odbioru śmieci i ich wywozu, a całość zostanie sfinansowana z pobieranych od każdego obowiązkowych opłat. Wynika z tego, że od dnia 1 lipca b.r. nikt z nas nie będzie miał możliwości samodzielnego decydowania o wyborze przedsiębiorstwa wywożącego odpady i będzie musiał podporządkować się decyzjom organów samorządowych.

Od samego początku nowe przepisy wzbudzają wiele kontrowersji. Najwięcej wątpliwości i pytań budzą przyjęte zasady naliczania opłat za wywóz nieczystości. Zgodnie z ostatnia nowelizacją do ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, przewiduje się kilka sposobów rozliczenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi zależnymi od:

• liczby mieszkańców zamieszkujących daną nieruchomość,
• ilości zużytej wody z danej nieruchomości,
• powierzchni lokalu mieszkalnego,
• gospodarstwa domowego.

Przyjęty sposób naliczania  oraz wysokość opłaty zależy wyłącznie od uchwały Rady Gminy Miasta ). Należy również zaznaczyć, iż przepisy znowelizowanej ustawy dopuszczają stosowanie więcej niż jednej metody ustalania opłat na obszarze jednej gminy w zależności od specyfiki danej dzielnicy. W przypadku miasta Katowice Radni, w grudniu zeszłego roku, ustalili zasadę naliczania opłat zależną od ilości osób zamieszkujących w danej nieruchomości. Co to oznacza dla nas mieszkańców. Zgodnie z tymi uchwałami, stawki za wywóz nieczystości będą ustalane w oparciu o osobę i będą kształtować się w następującej wysokości - 14 zł od osoby w przypadku gdy segregujemy odpady oraz 20 zł od osoby  za odpady nie segregowane. Wobec przyjętych przez miasto Katowice zasad rozliczenia śmieci, wszyscy mieszkańcy jak również administratorzy budynków wielorodzinnych, zobowiązani byli w terminie do końca marca b.r. do przekazania do urzędu Miasta Katowice danych zawierających informacje o  ilości osób zamieszkujących w danej nieruchomości.

Wracając jeszcze do samej ustawy, wiele osób zadaje sobie pytanie dlaczego tak nagle wprowadza się przepisy, które wywracają do góry nogami obecnie funkcjonujące zasady dotyczące wywozu nieczystości. Wprowadzenie nowych przepisów zostało niejako wymuszone unijnymi zobowiązania Polski, jednakże wobec wielu, zmiany zostały wprowadzone za szybko, bez odpowiedniego wyprzedzenia i nie zostały poparte konsultacjami. W istocie największe problemy nowe przepisy rodzą w stosunku do większych administratorów jakimi są właśnie spółdzielnie czy wspólnoty mieszkaniowe. Wśród zagadanień budzących największe kontrowersje są:  niekompletności rozwiązania problemu gospodarowania odpadami w mieście poprzez objęcie systemem tylko lokali mieszkalnych,  niepełne uregulowania w zakresie odbioru odpadów komunalnych, takich jak np. odpady wielkogabarytowe, remontowe czy zielone,  wysokości opłaty za odbiór nieczystości dla budynków wielorodzinnych, metody ustalania opłaty za wywóz nieczystości w stosunku do liczby mieszkańców. Wynikiem powyższych wątpliwości katowickie spółdzielnie wystosowały do Rady Miasta Katowice list otwarty, zwracając się z prośbą o ponowną analizę i ewentualną  modyfikację zasad zawartych w podjętych uchwałach ( z listem można zapoznać się pod tym adresem http://www.smpaderewski.pl/webdav/news/list_otwarty_do_UM_Katowice.pdf ).

Na początku czerwca b.r. do mieszkańców Katowic dotarła wiadomość, iż Radni planują zmienić uchwalone w grudniu zeszłego roku zasady naliczenia opłat za wywóz śmieci. Miesięczna stawka za odpady segregowane ma być mniejsza o 2 zł od osoby przy nie zmienionej wysokości opłaty za odpady nie segregowane a w przypadku budynków wielorodzinnych ( m.in. spółdzielni ) opłaty maja być naliczane od powierzchni lokalu a nie od osoby. Stawki mają się kształtować w wysokości 0,50 zł/m2 dla odpadów segregowanych oraz 0,82 zł/m2 dla odpadów nie segregowanych. W dniach od 9.05.2013 r. do dnia 12.06.2013 r. projekt uchwały poddawany był konsultacjom społecznym w których mogli wziąć udział przedstawiciele organizacji pozarządowych i innych podmiotów prowadzących działalność pożytku publicznego działających na terenie miasta Katowice. Mieszkańcy niestety już nie. W przypadku przyjęcia nowych zasad obowiązywały by one od dnia 1 września b.r. Dla nas mieszkańców osiedla oznaczałoby to, iż w okresie od lipca do końca sierpnia b.r. za wywóz nieczystości płacilibyśmy od osoby, a od miesiąca września b.r. już od metra kwadratowego.

Przyjęte zasady rozliczenia nieczystości, czy byłyby ustalone w oparciu o  ilość osób zamieszkujących nieruchomość,  czy na podstawie powierzchni nieruchomości bądź w inny dopuszczony przez ustawodawcę sposób zawsze będą budzić kontrowersje i zawsze pewna grupa będzie „ poszkodowana”.  Niestety, również w tym wypadku nie ma złotego środka

a przyjęte zasady powinny uwzględniać dobro jak największej liczby mieszkańców. A jeśli chodzi o opłaty, to na chwilę obecną wielu specjalistów i obserwatorów podnosi, że opłaty za wywóz nieczystości zostały wzięte z „sufitu” i brak jest szczegółowych kalkulacji.  Tak naprawdę nikt nie ma pojęcia jakie będą rzeczywiste koszty odbioru i wywozu nieczystości. Będzie można je wyliczyć dopiero po rozstrzygnięciu przetargów na operatorów śmieciowych. Wydaje się również, iż nie można liczyć na małe opłaty, gdyż w większości kryteria przetargowe na wybór operatorów śmieciowych faworyzują duże firmy, co może w ostateczności oznaczać brak konkurencji cenowej. Należy jednak pamiętać, że dopiero właściwa segregacja odpadów może w dłuższym czasie spowodować, iż obowiązujące opłaty będą mniejsze.

Przyjęte przez Rząd przepisy są na tyle kontrowersyjne, iż m.in. takie kluby poselskie jak PiS, SLD czy Ruch Palikowa, złożyły wnioski do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności ustawy z Konstytucją. Również same samorządy kierują takie wnioski. Najdalej idą posłowie PiS-u, którzy w dniu 17.05.2013 r. złożyli do Sejmu projekt nowelizacji ustawy, który uchyla mające wejść w życie z dniem 1 lipca przepisy dotyczące gospodarki odpadami. Projekt nowelizacji daje gminom możliwość wyboru między obecnymi zasadami gospodarowania odpadami a tymi, które mają wejść w życie od lipca. Ustawa miałaby obowiązywać do połowy 2015 r., dając czas na wypracowanie nowego systemu.

Z pewnością można powiedzieć, iż ustawa jest konieczna, nie tylko dla tego aby pozbyć się „dzikich” wysypisk, ale również z powodu wymogów unijnych. Odpady muszą być zagospodarowywane i muszą być osiągane odpowiednie poziomy recyklingu i odzysku materiałów. Ale przy okazji zapomina się o tak błahych sprawach jak np. ujednolicenie, w skali kraju pojemników na odpady, pozwalając tym samym na skuteczną i sprawną segregację. Nam mieszkańcom nie pozostaje nic innego, jak  przyjąć obowiązujące zasady i dołożyć wszelkich starań aby wyrzucane przez nas śmieci były we właściwy sposób segregowane co, miejmy nadzieję,  przełoży się na obniżenie opłat za wywóz nieczystości.